Metoda PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation – proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu), nazywana także torowaniem nerwowo-mięśniowym jest z powodzeniem wykorzystywana w rehabilitacji pacjentów spastycznych, czyli osób, u których pojawia się specyficzne, nieprawidłowe, nadmierne napięcie mięśni.
Spastyczność jest zazwyczaj następstwem uszkodzenia mózgu (pierwszego, górnego neuronu ruchowego) lub dróg przewodzących impulsy (dróg korowo-rdzeniowych). Zaburzenie to występuje u chorych po przebytym udarze mózgu, urazie rdzenia kręgowego lub w przebiegu stwardnienia rozsianego. U dzieci przyczyną spastyczności jest mózgowe porażenie dziecięce.
U osób tych obserwuje się znaczne ograniczenie zakresu ruchów kończyn lub jednej strony ciała. Ma to oczywiście olbrzymi wpływ na ich życie codzienne. Życiowy dramat wynikający z pojawienia się ciężkiej choroby potęgowany jest brakiem kontroli nad mięśniami, co skutkuje uniemożliwieniem wykonywania prostych czynności, a czasem całkowitą utratą samodzielności.
Metoda PNF w spastyce zalety terapii
Chorzy z udarem mózgu potrzebują nie tylko pomocy lekarzy i rehabilitantów, ale także wsparcia psychologicznego ze strony specjalistów oraz troski, życzliwości i cierpliwości, którą muszą obdarzyć ich bliscy. Stosowana w ich trudnej sytuacji fizjoterapia powinna się wpisywać się w ów model ogólnego wsparcia w dążeniu do radzenia sobie w nowej, niekorzystnej sytuacji.
To m.in. dlatego w terapii pacjentów spastycznych wykorzystuje się właśnie Metodę PNF, która nie tylko pomaga odbudować utracone lub zaburzone funkcje ruchowe, ale jest przy tym skoncentrowana na konkretnych potrzebach pacjenta i pomaga mu w przezwyciężeniu własnych słabości.
Terapeuta uzmysławia pacjentowi, że poszczególne sposoby stymulacji układu nerwowego służą konkretnym celom składającym się na ogólnie pojętą zdolność do samodzielnego funkcjonowania. Dla jednych pacjentów będzie to więc możliwość zmiany pozycji ciała, nauczenie się przemieszczania np. z łóżka na wózek inwalidzki, czy chociażby umiejętność samodzielnego przyjmowania posiłków.
Skupianie się na możliwościach
Przygotowaniem do właściwych działań terapeutycznych Metodą PNF w przypadku spastyczności powinna być dokładna diagnoza. Badany jest więc stopień nasilenia spastyczności, lokalizacja jej występowania oraz wynikające z zestawienia tych i innych czynników problemy z wykonywaniem codziennych czynności.
Trzeba także wziąć pod uwagę, że czasem sama spastyczność, pomimo że jest zaburzeniem, może pomagać pacjentowi w zachowaniu np. pozycji stojącej. W podobnych przypadkach terapeuta musi zdawać sobie sprawę z tego, że zmniejszenie napięcia mięśnia może zamiast ułatwić, utrudnić pacjentowi życie.
W początkowym okresie terapii Metodą PNF, terapeuta wykorzystuje możliwości sprawniejszych obszarów motorycznych, które przez działanie pobudzają obszary osłabione na skutek choroby lub urazu. Chory uczy się więc wykorzystywać swoje aktualne możliwości. W procesie tym stopniowo aktywizuje mniej sprawne części ciała, a także – co jest niezmiernie ważne dla ogólnego powodzenia rehabilitacji – nabiera pewności siebie i chęci do dalszej pracy.
Wielopłaszczyznowość w terapii spastyczności
W terapii uwzględnia się pracę nad ustabilizowaniem wielu parametrów stawów, mięśni i nerwów. By złagodzić lub wyeliminować spastyczność poprawie musi ulec m.in. elastyczność i wiskoelastyczność mięśnia (zdolność do wydłużania się pod wpływem działania sił zewnętrznych i powrót do normalnej długości), następnie jego wytrzymałość oraz stopień koordynacji pomiędzy grupami mięśni odpowiedzialnymi za różne fazy ruchu, w tym za kontrolę pomiędzy mięśniami antagonistycznymi, które muszą wzajemnie równoważyć swoje napięcie. Zadbać należy także o ulegające przeciążeniom stawy oraz o jak najpełniejszą i różnoraką stymulację układu nerwowego.
Z czasem pacjent będzie musiał wykonywać nowe ćwiczenia, które pozwolą mu w sposób systematyczny przywracać prawidłowe działanie układu ruchu. Całość działań leczniczych musi być odpowiednio zaplanowania w oparciu o wnikliwą diagnozę z uwzględnieniem opinii innych specjalistów. To dlatego tak ważne są wiedza, umiejętności i doświadczenie terapeuty podejmującego się terapii pacjenta spastycznego za pomocą metody PNF. Zazwyczaj jednak trud pracy rehabilitanta i rehabilitowanego jest nagradzany satysfakcją z postępów na drodze do odzyskania sprawności.
Zapraszamy Państwa na konsultację z naszymi specjalistami, którzy są dyplomowanymi fizjoterapeutami i posiadają certyfikaty ukończenia kursu terapii Metodą PNF.
Rehabilitacja Warszawa Białołęka ul. Modlińska 115